Minainit Series 101

1. Nguta (v): (Vis.), nguya (Tag.), chew (Eng.)
2. Ngasab, Sabsab (v): (Vis.), nguya (Tag.), chew (Eng.) [for animals, like carabao]
3. Bagduy-bagdoy, Suroy-suroy (v): - (Vis.), pasyal na walang patutunguhan(Tag.), - (Eng.)
4. Motibaw, Subajon (v): sunda (Vis.), - (Tag.), follow, trail (Eng.)
5. Lubibali, Kibali (c): (Vis.), kunyari (Tag.), for example (Eng.)
6. Tap-ingun, Malipa (a): hugaw (Vis.), marumi (Tag.), dirty (Eng.)
7. Tagkayudjag, Tagganahan (v): giganahan (Vis.), nagustuhan (Tag.), liked (Eng.)
8. Katren-sirahan (a): - (Vis.), - (Tag.), - (Eng.)
9. Bagtu (v): - (Vis.), - (Tag.), - (Eng.) [Ex:"Umay bagtu did-on?"]
10. Tampalingon, Dapajon (v): sagpaon (Vis.), samplin (Tag.), - (Eng.)
11. Nagsanpasiyo (v): gasuroy-suroy(Vis.), namamasyal (Tag.), - (Eng.)
12. Katumbay (n): sili (Vis.), siling labuyo(Tag.), red pepper (Eng.)
13. Pinibiti (v): - (Vis.), - (Tag.), special, crackling (Eng.)
14. Sinambergat (a): - (Vis.), kahitpaps (Tag.), - (Eng.)
15. Magdaig (v): magsiga (Vis.), magpa-init(Tag.), - (Eng.)
16. Maglangka (v): magsiga (Vis.), magpa-init(Tag.), - (Eng.)
17. Guyangan (n): guwangan (Vis.), gubat (Tag.), forrest (Eng.)
18. Tagbaharan (v): gihadlok (Vis.), tinakot (Tag.), threaten(Eng.)
19. Dajupak, Buyo (n): guna (Vis.), itak (Tag.), bolo (Eng.)
20. Sundang (n): sundang (Vis.), itak (Tag.), bolo (Eng.)
21. Buyo (v): apod (Vis.), sapat (Tag.), suffice (Eng.), example: “Waya magbuyo an sud-an.(The viand did not suffice.)”
22. Sigin, Sawan (n): hadlok (Vis), takot (Tag.), fright(Eng.)
23. Gusla (a): gutom (Vis.), gutom (Tag.), hungry (Eng.)
24. Kanam (v): usik (Vis.), sayang (Tag), spill (Eng.); example: “Nakanam an asukar sa sayog. (The sugar got spilled on the floor.)”
25. Buhali (v): kaon, lamon (Vis.), kain, lamon (Tag.), eat voraciously (Eng.)
26. Gupin, Nanamkon (v): - (Vis.), lihi(Tag.), - (Eng)
27. Tagalhi (n): - (Vis.), ba-lat (Tag.), birthmark (Eng.)
28. Pasipad-an, Tagdaba-dabaan (v): binuangan, bugal-bugalan (Vis.), panloloko (Tag.), - (Eng.)
29. Ilabak (v): ilabay (vis), itapon (tag), throw (eng)
30. Itabog, Ibuntog (v): ihulog (vis), ihulog (tag), drop (eng)
31. Ikusipa, Ikulipad (v): iluwa (vis), idura (tag), spit (eng)
32. Tamak, Gi-ud (n): agi (vis), yapak (tag), footprint (eng)
33. Tag-suyo-suyo (a): gikabuhi (vis), mahapdi ang tiyan (tag), has stomach cramps (eng)
34. Lungkab (v): - (vis), - (tag), - (eng)
35. Bik-ja (v): bira (vis), hila (tag), pull (eng)
36. Butad (v): - (vis), - (tag), - (eng)
37. Ihakyad (v): - (vis), ilatad (tag), spread (eng)
38. Ilatag (v): - (vis), ikula (tag), - (eng)
39. Jaman (n): panakot, rekado (vis), panghalo (tag), ingredients, spices (eng)
40. dayag (climb)
41. lajog (na lubi)
42. maya (dry)
43. garab
44. sakob
45. sayad
46. poyo (the wooden handle of a knife or bolo)
47. ginit nan lubi
48. takong (talinis na itom na kusog mosiga)
49. hala, giud-giuri iton bag-ong linabhan kay ikaw gajud ako otro palabhon
50. panik rakan hugay na panugo kay nag ad-ad ako nan inin bani
tungod sa Gasul, mawaya ra siguro an agipo.
jaton man kaw diton i duhoy raw anay ton agipo kan uya mo
jaon lupog gamit karadjaw nan taga-Matin-ao mahapon kon molarga na an Americo
hamok gajud siguro tan-huyasan kan Kintoy
tag siging-siging unta kaw dakan mawaya an sawan
amo kay ija man ton tanan lupa sa mainit. amo ray hiling nan panodlo pagbahin-bahin sa ija mga ka utod
taghilantan ako iton si Kintoy sa una kay taglupog ako. tagsawan ako.
an dumayagan gajod ni Biligot!
ikaw na tawo kaw way puangod
jaton si kintoy, kabad kay mang lupog ton!
kapo anay (everybody, let's give big hand...)
nagkutima na an wayong
sa mga pasaway na mga bata, an ato mga auntie mabiro molaong: pagkadaba-daba rakan gajud
arang ka dig-it magkaon
tayagsa ko rakan hibatian an sambunijat
uman nagtuwaw man ton? Ay, tagbanga nan ido nila kulapo
laong ni uya na kakanam nijo magkaon
kabati ko ini sa una sa mga tiguyang: nahisukarab (a series of fumbles thats almost comical instead of pitiable)
nabalintuwad
potpota an nangahuyog na bugas
karamyag
kuman
silom
damyag
kay adtoy!
Waya, anad ra nan kombat (sagol bato sa ilayom) tapos kay maigo sa uyo, makino rakan sab
sige ba kaw mamigju nan bunog sa suba sa gata daya an imo mga libro
human maglalis, an isa ka hubog nagkuha nan bigjo, an isa nan lagaraw
kon masakpan: pago ra!
An lumoy na mangga, pagtukag, nusyomoy ra sab sa imburnal (kay kinawat ra man tuho!)
nubijo an panan-aw kay napakog an uyo sa hamuyawon na haligi
an agigising
ini dili ako ganahan sa ato mga maestra sa una: kibit (pinch)
sag-ob
utod
paka (sa lubi)
patong
tisis
pungpong
utoy (feces)
layom
uyat (scar)
dukoy (phlegm)
kujamad
siki
alima
talinga
miya
irit
gisnga

Abbreviations: eng – English n - noun tag – Tagalog v - verb vis – Visayan

Minainit Series hope to document Surigaonon words used in Mainit, some are in danger of being lost forever.

By: Zimmbodilion Mosende
Nov 12, 2006